Fysionutritie : een nieuwe zorgstap in 4D

Preventie en begeleiding van pathologieën spelen een steeds grotere rol in de dagdagelijkse taken van de professionelen uit de gezondheidszorg, van het algemene publiek en zeker van de verantwoordelijken binnen de gezondheidszorg.

In een steeds meer functionele en verklaringgevende geneeskunde wordt het supplementeren met micronutriënten een prioriteit.

Micronutritionele noden, veroorzaakt door een psychologische of pathologische toestand, een voedingsgedrag of een bepaalde levensmodus, maken deel uit van de hedendaagse therapie van alle professionelen uit de gezondheidszorg.

Fysionutritie is een nieuwe zorgstap die een klinische, fysiologische en biologische studie omvat, alsook de inbreng van onevenwichten en gebreken aan macro-en micronutriënten, hun synergiëen en actie-tegenwerkingen.

In het bijzonder bestudeert ze de rol van essentiële vetzuren, vitaminen, sporenelementen, aminozuren, probiotica en neuromediatoren evenals de biochemische en klinische verschijnselen die verbonden zijn aan oxidatieve stress, fysieke inspanning, evenwicht van de darmflora, immunologie… Fysionutritie integreert ook recentere wetenschappen zoals voedingsgenetica of anti-aging hormoontherapie.

Fysionutritie wordt in drie grondbeginselen verdeeld : Voeding, Microvoeding of Micronutritie en Endocrinologie die 10 evenwichten bevatten :

      • voedingsevenwicht,
      • microbiota-evenwicht,
      • evenwicht van de darmpermeabiliteit,
      • detoxevenwicht,
      • oxidatief-ontstekingsremmend evenwicht,
      • evenwicht van essentiële vetzuren,
      • zuur-base-evenwicht,
      • evenwicht van de neuromediatoren,
      • mitochondriaal evenwicht,
      • metabolisch en hormonaal evenwicht,

Voor ieder beginsel werden gevalideerde vragenlijsten aangemaakt door de verschillende wetenschappelijke comités van het II2P, met universitairen, onderzoekers en deskundige beoefenaars in Fysionutritie. Ze staan een globale en optimale zorg toe. Alle vragenlijsten zijn beschikbaar op de professionele ruimte van het II2P.

Micronutritionele onevenwichten begrijpen

De dagelijkse voeding moet aan iedereen een voldoende hoeveelheid macronutriënten (eiwitten, vetten, koolhydraten) en microvoedingsstoffen (vitaminen, mineralen en sporenelementen) brengen om aan alle noden te voorzien.

Voor elk nutriënt werd op Europees niveau een inname bepaald, die de fysiologische noden van bijna de hele bevolking dekt. Ze worden ‘Dietary Reference Values (DRV)’ of referentie voedingswaarden voor de bevolking genoemd, zoals voorgesteld door een wetenschappelijk panel van de EFSA (European Food Safety Authority).

In 2011 hebben de studie “Projected prevalence of inadequate nutrient intakes in Europe1 ” en, onlangs, in 2013, de studie “Mapping low intake of micronutrients across Europe2 ” aangetoond dat een groot deel van de Europese bevolking de aangeraden innames aan vitamines, mineralen en sporenelementen niet behaalde.

Zo heeft een studie in 1999 door Darmon en Briend gepubliceerd in voedings- en dieetboeken, aangetoond dat het moeilijk is, zoniet onmogelijk, de voedingsgewoonten aanzienlijk te laten veranderen.

De voeding in de geïndustrialiseerde landen stelt enkele duidelijke paradoxen voor ; ze lijkt :

      • Gezonder (de ongelukken die verbonden zijn aan voedselvergifting o zijn eerder zeldzaam en de bewaarmethodes zijn verbeterd),
      • Minder gebreken (ziekten zoals béribéri of scorbut zijn verdwenen),
      • Minder rijk (de gemiddelde calorie-inname is veel verlaagd in een eeuw tijd).

Nochtans blijft overgewicht groeien en een groot deel van de bevolking toont microvoedingsgebreken, zoals aangetoond in eerder geciteerde studies.

Voeding brengt minder micronutriënten

Twee factoren verklaren de daling in micronutriënten in onze voeding :

      • De daling in calorie-inname, ten nadele van de micronutriëntenrijke voedingsmiddelen,
      • Een lagere concentratie aan nutriënten in onze voeding,

Er worden minder micronutriëntenrijke voedingsmiddelen ingenomen. De WGO (Wereldgezondheidsorganisatie) heeft beoordeeld dat de fruit- en groentenconsumptie in meer dan de helft van de landen van de WGO- Europese regio lager is dan 400 g per dag3. Een andere analyse van de EAVV (Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid), gebaseerd op nationale voedingsonderzoeken, toont dat de aanbevolen hoeveelheid fruit en groenten in slechts 4 van de lidstaten is bereikt4.

De gemiddelde calorie-inname daalt

In Frankrijk is de calorie-inname tussen 1965 en 1981 met 15 % gedaald.

Deze daling van de calorie-inname wordt verklaard door een daling van de energiekosten wegens een gewijzigde levensstijl : verkorte arbeidsduur, automatisatie van vele manuele activiteiten, met de auto gemaakte trajecten, de aanwezigheid van liften, vrijetijdsbesteding oa voor de televisie, ….

De daling van de calorie-inname verklaart gedeeltelijk de vastgestelde micronutritionele gebreken.

Het is inderdaad gemakkelijk te begrijpen dat het moeilijker is onze vitamine C-ratio in 1800 caloriën terug te vinden dan in 3500. Zelfs als onze calorie-inname constant in micronutriënten wordt geconcentreerd, komt de helft van de calorie-inname rekenkundig tot de helft van de micronutritionele inname.

De concentratie aan micronutriënten in onze voeding is gedaald

Tegenwoordig is 60% van de energie-inname calorierijk, maar vitaminen-en mineralenarm. Dit wil zeggen dat een persoon die in Europa leeft bijna 1 kg enkelvoudige suikers per maand gebruikt5.

De evolutie van de levensmodi (vermindering van de in de keuken doorgebrachte tijd, onevenwichtige maaltijden, maaltijden die buitenshuis genuttigd worden, steeds meer tussendoortjes, magnetron-maaltijden, bijna uitsluitende voedingsdistributie door de warenhuizen, enz.) maakt dit fenomeen erger : 70% van onze voeding komt nu van industriële producten.

Zo is de consumptie van diepvriesfrieten tussen 2009 en 2019 steeds gestegen en staat Frankrijk samen met het Verenigd Koninkrijk en Duitsland in de top 3 qua consumptie ervan6.

De industriële voedingsstoffen zijn veel minder rijk aan micronutriënten na behandelingen : sterilisatie, drogen door verstuiving, pasteurisatie, ionisatie, afroming, koken, extrusie, wassen, raffinage.

De micronutriëntendichtheid van fruit en groenten is sterk gedaald wegens :

      • Het te veel water geven aan de teelten, dat de gronden « wast » en hun rijkdom aan mineralen doet dalen,
      • De mestoverschot van de intensieve landbouw, die de groeisnelheid van de planten verhoogt en tegelijkertijd de verwerkingstijd van de micronutriënten vermindert,
      • Het intensief gebruik van pesticiden en herbiciden dat de rijkdom van planten aan vitaminen doet dalen, en de verandering van mineralen door micro-organismen verhindert (noodzakelijke verandering voor een betere absorptie),
      • De raffinage die de planten een groot deel van hun mineralen ontneemt,
      • De fruit- en groentenoogst vóór de volle rijpheid en de tijd tussen oogst en consumptie (bijvoorbeeld ca. 4 weken voor tomaten),
      • De conserveerbehandelingen (blik, diepvries en dan opwarming die de vitaminenstock vernietigt).

Het II2P heeft dus als hoofdmissie professionelen uit de gezondheidszorg op te leiden en te informeren over de grondbeginselen van deze nieuwe preventieve aanpak, alsook bij de overheid en de universiteiten te werken zodat Fysionutritie een deel wordt van de voeding.

Het is wel mogelijk dat de onderzoeksinspanning in de toekomst zich meer zal toeleggen op de kennis van metabole routes op niveau van het genoom en meer bepaald op eventuele modificaties van gentranscriptie door macro- en micronutriënten.

In dit verband lijkt de studie van micronutriëntenfysiologie (basis van ons metabolisme) een veelbelovende weg voor de toekomst te zijn.

Bibliografie

  1. Mensink GBM, Fletcher R, Gurinovic M, et al. Mapping low intake of micronutrients across Europe. British Journal of Nutrition. 2013;110(4):755-773. doi:10.1017/S000711451200565X
  2. Roman Viñas B, Ribas Barba L, Ngo J, et al. Projected prevalence of inadequate nutrient intakes in Europe. Ann Nutr Metab. 2011;59(2-4):84-95. doi:10.1159/000332762
  3. https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0004/149782/instanbul_conf_20ebd02.pdf
  4. Elmadfa I, Meyer A, Nowak V, et al. European Nutrition and Health Report 2009. Forum Nutr. 2009;62:1-405. doi:10.1159/000242367
  5. https://ec.europa.eu/health/sites/default/files/nutrition_physical_activity/docs/2019_sciview_b1_sr_en.pdf
  6. https://www.globaltrademag.com/britons-consume-the-most-frozen-potatoes-in-the-eu-nearly-70-comes-from-the-netherlands-and-belgium/II2P